Adviesnotitie Utrechtse werfkelders
De vereniging De Utrechtse Werfkelders (DUW) heeft een adviesnotitie naar B&W gestuurd. DUW is ondanks de korte voorbereidingstijd toch in staat gebleken de belangrijkste thema’s voor werfkeldereigenaren onder de aandacht te brengen van de gemeente Utrecht.
In de adviesnotitie zijn deze thema’s en de consequenties voor de te nemen beleidsbeslissingen beschreven. De notitie zelf is naar de leden van DUW per mail gestuurd. Het blijkt n.l. bij herstel van kelders niet alleen te gaan om wie betaalt, maar juist ook hoe een individuele eigenaar uitvoering kan geven aan het herstel zonder onevenredige risico’s.
Uit de pilotfase van het dertigjarig wervenprogramma van de gemeente blijkt dat de complexiteit van het kelderherstel groot kan zijn, eigenlijk altijd samen uitgevoerd moet worden met meerdere keldereigenaren en afspraken met nutsbedrijven gecoördineerd moet worden.
De vereniging DUW adviseert dan ook aan het College geen beslissing te nemen over een definitieve financiële regeling, zoals in eerste opzet de bedoeling was, maar eerst het uitvoeringsplan in brede zin in 2025 samen met de keldereigenaren uit te werken en dan pas besluiten te nemen. De huidige tijdelijke subsidieregeling moet tot die tijd gecontinueerd.
Hoe begon het?
De Vereniging DUW, ontstaan uit en opvolger van de actiecomités van de verschillende grachten, belandde na haar formele oprichting in oktober 2023 enkele maanden later in een participatietraject, waarin de gemeente vroeg aan de keldereigenaren te adviseren over de beste financiële regeling voor het herstel van Utrechtse werfkelders.
De gemeente werd n.l. in 2021 gedwongen na een zeer kritisch rapport van de Commissie van Wijzen over “de vergeten burenplicht” verantwoordelijkheid te nemen voor goed herstel van de Utrechtse werfkelders, maar wel samen met de eigenaren.
De actiecomités ondersteund door de privewebsite Keldergewelf waren het geloof in de gemeente kwijtgeraakt en streden in eerste instantie voor het betalen van alle schade, tenzij te bewijzen is dat het door andere oorzaken komt.
DUW koos na vele gesprekken en discussies met eigenaren voor een bredere route, waarbij de ervaringen van de eigenaren van Utrechtse werfkelders leidend zijn en zichtbaar gemaakt moet worden waar eigenaren tegenaan lopen bij herstel van hun kelder en hoe dat in de toekomst opgelost kan worden.
Veel gesprekken en bijeenomsten
In een periode van een half jaar, waarin enerzijds het traject liep van de formele participatieronde en anderzijds de door zelf DUW georganiseerde bijeenkomsten, bleek het mogelijk om zicht te krijgen op de problematiek.
Eigenaren die bezig waren met het herstel liepen tegen complexe problemen aan. Die waren niet alleen van financiële aard met de vraag wie betaalt wat, maar ook wie zorgt dat de uitvoering mogelijk is en hoeveel hulp is er nodig als je opdracht geeft voor herstel.
DUW heeft de gemeente in de vele gesprekken kunnen overtuigen dat eigenaren “ontzorgd” moeten worden, waarin keuzen over wie opdrachtgever is ook noodzakelijk is.
In de laatste bijeenkomst van DUW op 30 juli hebben de leden het advies naar de gemeente geaccordeerd. Het verslag van deze bijeenkomst kunt u separaat lezen. Iedereen is in de gelegenheid gesteld voor en na deze bijeenkomst commentaar te leveren.
DUW betreurt het dat na de bijeenkomst een separate actiegroep onder de naam Taskforce berichten vanuit de privewebsite Keldergewelf uitstuurt met de tekst “keldereigenaren in participatieproces buiten spel gezet”.
Adviesbureaus
Om zicht te krijgen op de verantwoordelijkheid van de gemeente voor de schade zijn technische bureaus aan de gang gegaan met schadeonderzoek. Daar komt geen eenduidig patroon uit en de experts kunnen nog veel tijd en geld besteden aan dergelijke onderzoeken. DUW kiest liever voor de weg dat het geld in herstel van de kelders wordt gestoken i.p.v. in bureaus met technische experts en juristen. Wel zal de gemeente dan moeten garanderen dat er een aanpak komt, die eerlijk, transparant en toetsbaar is en blijft.
Het rapport van AEF, waarin een vergelijking gemaakt wordt tussen de aanpak in Groningen, Limburg en Utrecht, geeft een hoopvol perspectief. Ook daarin blijft “ontzorgen” en verantwoordelijkheid nemen door de overheid cruciaal.
En nu? ‘Samen aan zet’
In de adviesnotitie naar het college zijn de hoofdlijnen beschreven.
Belangrijk is dat er nu geen beslissing genomen wordt over een definitieve regeling. Het is te vroeg en de discussie over de verantwoordelijkheid voor de kosten staat niet los van hoe je als gemeente je brede verantwoordelijkheid neemt voor het herstel. Dat kan alleen in samenwerking met de eigenaren, zowel met de individuele eigenaar als het collectief.
Eigenaren zijn namelijk mede-eigenaar van het gehele wervengebied. De rol als adviseur bij grote beslissingen past daar niet bij. De rol van medebepaler en beslisser moet daarom verder uitgewerkt worden. Bij het herstel in de negentiger jaren is gekozen voor een stichtingsvorm. Mogelijk is dat ook nu een optie. Zo zijn er nog meer vraagstukken niet opgelost.
Daarom adviseert DUW aan het college de tijdelijke financiële regeling te handhaven tot het gezamenlijke uitvoeringsplan in brede zin samen met de eigenaren is uitgewerkt en dan pas verdere besluiten te nemen. Een gezamenlijke agenda voor 2025 is hiervoor een goede start met (1) de uitwerking van een definitieve financiële regeling (2) de uitwerking van het opdrachtgeverschap en (3) de uitwerking van samenwerking in uitvoering en beleid.
Het bestuur van DUW is altijd bereikbaar via info@deutrechtsewerfkelders.nl.
Met vriendelijke groet, namens het bestuur,
Wim van Gelder, voorzitter DUW